Kể từ khi cất tiếng khóc chào đời đầu tiên, trẻ sơ sinh phải tự thích nghi với môi trường sống tự nhiên bên ngoài. Do đó, để giảm thiểu những nguy hại đến sức khỏe và tạo đà tăng trưởng tốt cho con yêu trong năm tháng đầu đời, bố mẹ cần quan tâm và chăm sóc trẻ một cách chu đáo đến khi đầy tháng.
Xem nhanh
1. Tuyệt chiêu chăm sóc bé sơ sinh trong 7 ngày đầu
Giai đoạn chu sinh (7 ngày đầu sau khi sinh) là khoảng thời gian quan trọng mà bố mẹ cần chú ý trong quá trình chăm sóc trẻ. Vì đây là thời điểm bé phải trải qua quá trình chuyển đổi môi trường sống, từ việc được hấp thụ trực tiếp nguồn dưỡng chất qua dây rốn trong tử cung của mẹ, sang điều kiện tự thích nghi ngoài tử cung. Chính vì thế, nếu không được nuôi dưỡng đúng cách, khả năng trẻ bị tử vong là rất cao (chiếm 50%).
Cùng với đó, do ngủ nhiều khi còn trong bụng mẹ nên hệ thần kinh sọ não của bé có xu hướng bị ức chế, dẫn đến bé chỉ thức giấc khi đói bụng hoặc ướt tả. Chính vì thế, các bậc phụ huynh cần chăm sóc trẻ sơ sinh một cách đặc biệt dựa trên những nguyên tắc cơ bản như sau:
Giữ ấm cho trẻ
Nguyên tắc đầu tiên trong cách chăm bé sơ sinh dưới 1 tháng tuổi là phải thường xuyên giữ ấm cho cơ thể trẻ. Nguyên nhân là do khi sống trong tử cung của mẹ, nhiệt độ trung bình là 37 độ C. Tuy nhiên, khi ra ngoài môi trường tự nhiên, nhiệt độ sẽ dao động khoảng 25-27 độ C. Do đó, nếu không được giữ ấm đúng cách, trẻ rất dễ bị cảm lạnh và hạ thấp thân nhiệt. Đây cũng là cơ hội thuận lợi để các vi khuẩn xâm nhập và gây ra nhiều bệnh nhiễm khuẩn cho bé.
Tốt nhất là các mẹ nên cho trẻ nằm chung. Điều này không chỉ gia tăng tình mẫu tử, mà còn giúp truyền hơi ấm từ mẹ sang con, vừa giữ ấm tốt cho bé, vừa là cơ hội để mẹ luôn quan sát và giải quyết những vấn đề không mong muốn một cách nhanh chóng.
Nên giữ ấm thường xuyên cho bé để điều hòa tốt thân nhiệt, giảm thiểu bé bị cảm lạnh
Đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho trẻ
Trong suốt giai đoạn còn trong bụng mẹ, thai nhi sẽ được bổ sung nguồn dưỡng chất liên tục từ máu mẹ qua nhau thai. Do đó, khi chào đời, trẻ cần được cung cấp đủ năng lượng để tự sưởi ấm và bảo vệ cơ thể khỏi tác nhân bên ngoài.
Cụ thể, mẹ cần cho bé bú sữa mẹ càng sớm càng tốt khi chào đời thay vì tuân theo bất kỳ một giờ giấc nhất định nào. Nguyên nhân là do trẻ sơ sinh trong giai đoạn chu sinh có nhu cầu dinh dưỡng rất cao.
Ngoài ra, mẹ nên cho bé ăn sữa non vì đây là nguồn thức ăn tốt nhất đối với sự tăng trưởng của trẻ sơ sinh trong giai đoạn đầu đời. Các nghiên cứu khoa học gần đây đã chứng minh rằng, hàm lượng IgA trong sữa mẹ 7 ngày đầu thường cao hơn gấp nghìn lần so với sữa thường.
Đồng thời, cứ mỗi 1cm3 sữa non là có hơn 4000 bạch cầu có lợi, nhờ vậy khi hấp thụ, hệ tiêu hóa non nớt của trẻ được bảo vệ và tăng cường hoạt động hiệu quả, từ đó giúp giảm thiểu tối đa tỷ lệ bị viêm phổi và tiêu chảy.
Viêm phổi là một bệnh lý về hô hấp thường gặp, chiếm 12% các bệnh nhân mắc bệnh phổi nói chung. Hầu hết các ca viêm phổi đều được chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên có nhiều trường hợp do không nhận biết sớm từ những triệu chứng viêm phổi…
Đưa trẻ đi khám nếu như có dấu hiệu bất thường
Các biểu hiện ở trẻ sơ sinh 7 ngày đầu như đi ngoài phân su, phân có màu xanh sẫm, không mùi hay đặc quánh…. được đánh giá là tình trạng sinh lý bình thường. Tuy nhiên, nếu như quan sát trong 2 ngày không thấy trẻ đi ngoài phân su, vàng da, cân nặng giảm, thường xuyên bị sặc khi bú, hô hấp khó khăn, tím tái, hay quấy khóc về đêm hoặc ngủ li bì, bố mẹ nên ngay lập tức đưa trẻ đến bệnh viện để được kiểm tra sức khỏe và điều trị kịp thời.
Trường hợp vùng đầu của trẻ xuất hiện bướu huyết thanh, bố mẹ cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, không nên tự ý chọc hút vì điều này có thể gây ra tình trạng nhiễm khuẩn nghiêm trọng cho bé.
Đối với trẻ sơ sinh dưới 1 tuần tuổi bị nhẹ cân, sinh non, bố mẹ cần theo dõi và chăm sóc con chu đáo theo đúng chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng.
Bố mẹ nên đưa trẻ sơ sinh đi khám khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường ở bé
2. Hướng dẫn cách chăm trẻ sơ sinh khi đến đầy tháng
Từ giai đoạn chu sinh cho đến khi trẻ đủ 28 ngày tuổi, các tác nhân gây ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng phát triển của trẻ sẽ giảm dần nếu như bố mẹ chăm sóc con đúng cách theo những phương pháp như sau:
Quan sát trẻ khi ăn
Trong giai đoạn phát triển đầu đời, phản xạ khi ăn của trẻ sơ sinh vẫn còn non nớt và chưa hoàn thiện. Vì thế, mỗi khi cho bé ăn, mẹ cần có sự theo dõi và quan sát chặt chẽ để giảm thiểu tình trạng trẻ sặc sữa, nôn trớ.
Cùng với đó, sau khi cho bé uống sữa, bố mẹ cần bế đứng trẻ lên trong vài phút và vỗ nhẹ nhàng vào lưng để lượng sữa được di chuyển nhanh xuống dạ dày. Khi chuẩn bị ngủ, mẹ nên kê gối cao hơn một chút và cho trẻ nằm nghiêng để hạn chế tình trạng hít sặc. Cần lưu ý không cho bé nằm sấp vì tư thế này có thể khiến trẻ dễ hít phải các vi khuẩn có hại trên đệm và gối, từ đó ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Các kết quả nghiên cứu khoa học hiện nay chứng minh rằng, sữa mẹ là tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Do đó, nếu như có đủ nguồn sữa, mẹ nên nuôi con bằng sữa mẹ cho đến khi trẻ 1 tuổi nhằm tạo nền tảng phát triển toàn diện về mọi mặt cho bé khi trưởng thành.
Trong giai đoạn đầu của bé thì sữa luôn là nguồn dinh dưỡng chủ yếu. Tuy nhiên thực trạng chung có rất nhiều bà mẹ thực sự không biết nên bổ sung bao nhiêu lượng sữa cho trẻ sơ sinh là hợp lý. Vì đa phần các mẹ đều cho…
Chăm sóc rốn và tắm cho bé
Trẻ sơ sinh chưa đầy tháng rất dễ bị nhiễm trùng thông qua đường rốn. Do đó, mẹ cần chú ý chăm sóc vùng rốn của bé hằng ngày bằng cách nhỏ nước muối sinh lý vào rốn sau khi tắm xong, sau đó lau khô.
Đặc biệt, bạn không nên tự ý bôi bất kỳ chất gì lên rốn của trẻ nếu chưa tham vấn bác sĩ. Đồng thời, luôn giữ cho vùng rốn thông thoáng để thúc đẩy quá trình rụng rốn nhanh hơn.
Ngoài ra, để vệ sinh và giữ ấm cho cơ thể trẻ đúng cách, bố mẹ nên chú ý thực hiện theo các bước như sau:
- Chuẩn bị đầy đủ quần áo, bỉm, tã, khăn lau, khăn tắm, nước ấm, thuốc nhỏ mắt nhỏ mũi… trước khi tắm cho trẻ
- Đảm bảo khu vực tắm cho bé phải kín đáo, không có gió lùa vào
- Sử dụng xà phòng tắm chuyên dụng chứa thành phần tự nhiên hoặc các loại lá mát để vệ sinh thân thể của trẻ
- Lau khô cơ thể, sau đó mặc quần áo cho bé
- Nếu thời tiết mùa đông thì bố mẹ không nhất thiết phải tắm rửa cho bé hằng ngày.
Bố mẹ cần vệ sinh và giữ ấm tốt cho cơ thể của trẻ sơ sinh thường xuyên
Đội mũ và thay tã cho con yêu đúng cách
Với quan niệm sợ con bị cảm lạnh, bố mẹ thường cho bé đội mũ mọi thời điểm, dù là ngày hay đêm, nhiệt độ nóng hay lạnh. Theo các chuyên gia, thói quen này là hoàn toàn sai lầm. Vì cơ thể bé vẫn chưa thể điều hòa tốt thân nhiệt nên nếu đội mũ thường xuyên, trẻ có thể bị sốt cao. Chính vì thế, mẹ chỉ đội mũ cho con khi đi ra ngoài. Nếu ở trong nhà thì mẹ hãy để da đầu bé được thông thoáng và luôn quan sát khu vực sau gáy.
Ngoài ra, khi thay tã cho con, bố mẹ không nên quấn tã quá chặt vì điều này làm tăng nguy cơ lệch trục chân, có thể khiến trẻ bí bách, nóng nực và khó chịu. Tốt nhất là mẹ nên quấn tã với độ chặt vừa phải và luôn thay tã thường xuyên để từ đó đảm bảo chất lượng giấc ngủ ngon hơn cho bé.
Vì nhiều lý do thay đổi thời tiết, nhiễm virus... mà hệ miễn dịch của chúng ta bị suy yếu, sinh ra các triệu chứng cảm lạnh ảnh hưởng đến sức khỏe tạm thời. Khi nhận thấy có những dấu hiệu cảm lạnh, cần điều trị bệnh ngay lập tức…
Thường xuyên chăm sóc da, mắt, lưỡi, mũi của trẻ
Trong quá trình chăm sóc trẻ sơ sinh chưa đầy tháng, bố mẹ cần quan tâm và chăm sóc đặc biệt đến da, mắt, lưỡi và mũi của trẻ dựa trên những lưu ý như sau:
- Không tắm cho trẻ bằng các loại xà phòng thô hoặc mỹ phẩm chứa chất kích thích để hạn chế tình trạng da bé bị kích ứng, mẩn đỏ.
- Luôn duy trì độ ẩm thích hợp cho da của trẻ.
- Cần thay tã cho bé ngay khi tã ướt. Đồng thời, sử dụng các sản phẩm dịu nhẹ để vệ sinh vùng kín của trẻ, từ đó giảm thiểu tình trạng da hăm đỏ, ngứa ngáy.
- Tuyệt đối không để những hóa chất độc hại ảnh hưởng đến đôi mắt của trẻ. Ngoài ra, mẹ cần nhỏ mắt bằng nước muối sinh lý trẻ em hằng ngày để bé không bị nổi ghèn nhiều mỗi khi ngủ dậy
- Luôn dùng khăn riêng để lau mặt cho bé. Tốt nhất là bạn nên chọn các loại khăn có lông mềm mại, có độ thấm hút nước cao để không làm trầy xước da.
- Sử dụng gạc lưỡi để vệ sinh vùng lưỡi cho bé, từ đó làm sạch những vi sinh vật độc hại trong miệng, kích thích cảm giác ăn ngon miệng hơn
- Việc làm sạch khoang mũi của trẻ bằng nước muối sinh lý sẽ giúp hạn chế khói bụi tấn công sâu vào niêm mạc, giảm thiểu tình trạng thở khò khè, nghẹt mũi, tắc mũi hay các bệnh lý về đường hô hấp cho trẻ sơ sinh.
Nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý sẽ giúp hạn chế tình trạng nghẹt mũi, thở khò khè ở trẻ
3. Những lưu ý quan trọng khi chăm sóc trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi
Khi chăm sóc trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi, bố mẹ cần chú ý đo nhiệt độ cơ thể của bé một cách thường xuyên như sau:
- Nếu nhiệt độ từ 36,5 đến 37 độ C thì thân nhiệt và thể trạng của bé vẫn bình thường
- Nếu như nhiệt độ cao hơn 37,5 độ C, bố mẹ nên mặc quần áo rộng, thoáng mát và hạn chế đắp chăn nhiều cho trẻ. Đồng thời, tăng cường nhiều cữ sữa để bé bú hơn.
- Trường hợp nhiệt độ hơn 38 độ C cho thấy trẻ đang bị sốt cao, nếu thực hiện các phương pháp hạ sốt không có hiệu quả thì bố mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Một điều lưu ý đặc biệt khác là bố mẹ không được để cho người lạ ôm, hôn vào miệng của trẻ. Vì điều này tạo cơ hội cho vi khuẩn, virus xâm nhập vào cơ thể gây suy giảm hệ miễn dịch. Đồng thời, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như bệnh nhiễm khuẩn, bệnh lý đường hô hấp, tổn thương phổi, gan, viêm loét dạ dày… cho bé về sau.
Khi lần đầu làm cha mẹ, các bậc phụ huynh luôn lóng ngóng và vụng về trong quá trình chăm sóc con yêu. Tuy nhiên, nếu áp dụng phương pháp chăm sóc trẻ sơ sinh đúng cách cũng như tuân theo nguyên tắc hướng dẫn từ bác sĩ, bạn hoàn toàn có thể nuôi con khỏe mạnh và phát triển toàn diện về mọi mặt.
Nguồn: https://www.friso.com.vn/kinh-nghiem-hay/cach-cham-soc-tre-so-sinh-tu-0-den-6-thang-tuoi
